Thích Bảo Thành

Có những buổi sớm, khi ta mở cửa nhìn ra khu vườn, giọt sương đọng trên đầu ngọn cỏ làm lòng ta dâng lên một nỗi bâng khuâng khó gọi tên. Giọt sương ấy, bé nhỏ, mong manh, trong suốt; chỉ cần một tia nắng nhẹ cũng đủ làm nó tan biến vào hư không.

Tâm người cũng như vậy.

Một lời nói, nếu chạm đúng chỗ yếu mềm, dễ làm ta tan tác cả ngày.

Một câu chân thật, dù phát xuất từ thiện ý, cũng có khi hóa thành mũi nhọn đi lạc trong lòng người đang ôm sân si.

Chúng ta tưởng mình mạnh mẽ, tưởng mình hiểu biết, tưởng mình không bị lung lay bởi lời qua tiếng lại. Thế nhưng, chỉ một câu nghe không vừa ý, tâm liền dậy sóng. Nhìn giọt sương tan khi nắng vừa vén rèm mây, ta mới hiểu: tâm mình chưa đủ rộng để đón nhận sự thật, chưa đủ sáng để thấy đâu là thiện ý, đâu là vọng tưởng.

Sự thật vốn không làm ta đau.

Chỉ có cái ngã mong manh của ta bị đụng chạm mới làm ta tổn thương.

Một người mang lời thật đến với ta, không phải để phán xét, không phải để chê bai, mà là muốn mở một cánh cửa dành cho ánh sáng bước vào. Thế nhưng, khi tâm nhuốm màu sân hận và nghi kỵ, ta lại nhìn người ấy như kẻ mang dao đến trước cửa nhà mình.

Sự thật không bao giờ có lỗi.

Cũng như ánh sáng không bao giờ muốn làm ai chói mắt.

Chỉ có mắt ta chưa quen sáng, nên thấy ánh sáng làm khó chịu.

Trong đời, ta thường nghe lời thị phi trước khi nhìn thấy bản chất của nó. Ta nghe giọng nói, hơn là nghe nội dung. Ta nhìn cảm xúc của mình, hơn là nhìn động cơ của người nói. Ta tin vào vọng tâm, thay vì soi vào chính mình.

Có người đến góp ý, lòng họ đầy thương. Nhưng ta lại để nỗi sợ và tự ái dựng lên một bức tường vô hình, rồi vội vàng kết luận: “Họ muốn làm mình đau.”

Thật ra, người làm mình đau nhất lại chính là ta – khi ta từ chối soi vào nguồn gốc nỗi khó chịu của mình.

Một câu nói thật có thể trở thành liều thuốc đắng, nhưng cũng là bài thuốc cứu thân. Nếu ta biết mở lòng, lời nói ấy có thể trở thành thang mật dịu dàng, đưa ta bước khỏi vùng tối ignorance lâu nay.

Trong một buổi chiều ngồi tĩnh tọa bên hiên, ta thấy gió tháng năm len qua từng kẽ lá. Gió ấy êm như một người bạn lâu ngày trở lại, không hối hả, không ồn ào, chỉ nhẹ nhàng ôm lấy vườn cây, để lại một cảm giác an tịnh lạ thường.

Nếu tâm ta cũng được như gió tháng năm, biết lắng nghe, biết điềm đạm, biết thong dong giữa lời khen – tiếng chê – câu thật – điều sai… thì trăm năm cũng vẫn hòa. Gió không chọn lá. Gió chỉ đi qua. Và để lại sự mát lành.

Lắng nghe không phải để phản ứng,

mà để hiểu.

Hiểu không phải để thắng,

mà để thương.

Sự thật giống như ánh trăng xa.

Ánh trăng ấy chiếu xuống mọi chỗ tối tăm trên mặt đất, nhưng chưa từng một lần thiêu đốt ai.

Trăng chỉ soi.

Ai đủ tĩnh sẽ thấy.

Ai còn động sẽ che mắt.

Ta phải hỏi chính mình:

“Khi ai đó nói thật với ta, ta giận họ, hay ta giận cái bóng tối trong mình bị phơi ra?”

Câu hỏi ấy, nếu ta dám đối diện, chính là bước đầu của trí tuệ.

Một đời người, nếu may mắn, ta có cha mẹ còn đó, có ông bà, anh em, bè bạn, có thầy dạy dỗ, có người đồng tu nhắc nhở. Những người ấy, cùng ta đi qua bao tháng năm có vui – có buồn – có thương – có giận.

Và nhiều khi, sự thật họ nói với ta chính là tấm lòng muốn giữ ta khỏi đi lạc.

Nhưng ta lại dễ bị cái tôi chen vào, đóng kín cửa, chối bỏ những lời chất chứa đầy thiện ý.

Sự thật không phải là roi.

Sự thật là bàn tay.

Nếu ta biết mở cửa, ta nhận được một cái nắm tay ấm áp.

Nếu ta đóng cửa, bàn tay ấy chỉ chạm vào gió và lặng lẽ rời đi.

Chúng ta đôi khi quá vội giận, nên không kịp nhìn lại tình thương trong lời ai đó nói ra.

Đôi khi quá sợ tổn thương, nên bỏ lỡ cơ hội được hiểu mình rõ hơn.

Đôi khi quá quen với lời ngọt, nên không chịu được một câu thật – dù câu ấy chính là vì ta.

Đời người không dài.

Một khi hữu duyên còn lưu lại trong cuộc sống này, xin đừng xua đuổi sự thật, cũng đừng quay mặt với những người thật lòng.

Bởi những người dám nói thật với ta chính là những người vẫn còn thương ta.

Trong từng buổi thiền, ta học cách nhìn vào gốc rễ của cảm xúc. Không phải nhìn vào người đã nói, mà nhìn vào tâm mình đang phản ứng. Vì mọi cơn giận đều bắt đầu từ bên trong.

Nếu ta thấy mình khó chịu, hãy hỏi:

“Tại sao?”

Nếu ta thấy mình đau, hãy hỏi:

“Vì đâu?”

Nếu ta thấy mình phủ nhận, hãy hỏi:

“Cái tôi nào đang bị chạm vào?”

Khi ta đủ can đảm để nhìn sâu, ta không còn coi sự thật là kẻ thù.

Khi ta đủ bao dung để nhận vào, ta không còn lo sợ.

Khi ta đủ trí tuệ để nghe bằng trái tim, ta sẽ thấy:

Lời thật – dù trần trụi – cũng là ánh trăng rằm.

Ánh ấy không làm ta bỏng rát,

chỉ làm ta sáng lên.

Người nói thật với ta và ta – nếu cùng biết buông tự ái, cùng biết nắm tay nhau nhìn lại điều lầm lạc – thì trăng rằm của hiểu và thương sẽ lên.

Tâm người rồi cũng sáng dần lên như vầng trăng vừa vượt khỏi mây dày.

Nếu một đời ta chỉ nghe những điều dễ chịu, ta sẽ lớn lên như cây được tưới bằng nước ngọt, nhưng không có rễ sâu.

Nếu ta biết đón nhận những lời thật, ta sẽ trở thành cây tuy bị gió lay nhưng không đổ.

Sự thật không bao giờ làm ta mất đi.

Sự thật chỉ lấy đi cái sai trong ta.

Cái còn lại chính là con người vững vàng, sáng suốt và hiền hòa hơn.

Vậy nên, khi gió cuộc đời thổi đến, khi có ai bước vào đời ta chỉ để nói một câu thật – dù câu ấy làm ta chao đảo – hãy thở nhẹ và mỉm cười:

“Cảm ơn, vì người đã soi sáng vùng tối trong con.”

Và khi ta dám mở cửa tâm hồn cho ánh sáng đi vào,

trăng rằm trong lòng ta sẽ tự nhiên mọc,

dù ngoài kia mây vẫn còn che phủ bầu trời.

NGHE SỰ THẬT

Tâm người như giọt sương mai,

Nắng lên khẽ chạm… tan hoài cũng quen.

Một câu sự thật buông lên,

Vỡ trong ngực mỏng, lạnh trên phận mình.

Câu kia chẳng phải dao ghim,

Chỉ là ánh sáng đi tìm chỗ sâu.

Nhưng ta giật thót, đau đầu,

Vì ngã bé bỏng vẫn cầu được khen.

Không soi nguồn gốc ưu phiền,

Ta nghe thị phi đã lên thành núi.

Một lời góp ý rất vui,

Hóa thành bão táp, nghẹn lời trong tim.

Ai đem lời nói thật tình,

Là đang mở cửa bóng đêm trong lòng.

Nhưng ta tựa trẻ lạc dòng,

Sợ điều soi rọi, sợ trông thấu mình.

Nếu tâm rộng tựa bình minh,

Thì trăm câu thật cũng thành êm đềm.

Như gió tháng năm dịu mềm,

Đi qua muôn lá mà thêm mát rừng.

Sự thật là ánh trăng trong,

Không thiêu ai cả, chỉ mong soi đường.

Chỉ ta sợ bóng sợ thương,

Nên nhìn trăng sáng mà buồn như đêm.

Gần bên cha mẹ thân hiền,

Ông bà, bè bạn, thầy tri âm đồng tu.

Một khi hữu duyên còn lưu,

Xin đừng đóng cửa thiên thu của mình.

Nhiều khi sợ thấy thật tình,

Ta che mắt lại, tự mình tối đi.

Nhiều khi lời nói từ bi,

Ta nghe như lửa, ta ly như sầu.

Nhìn sâu để thấy mình mau,

Thương nhau nắm lại đôi câu chân rằm.

Một khi hiểu được lỗi lầm,

Trăng trong sẽ mọc giữa tầm tay nhau.

Tâm người như giọt sương đầu,

Nhận tia nắng thật, nhiệm mầu hiện ra.

Sự thật – chẳng đục – chẳng ngà,

Chỉ là tấm gương soi ta về mình.

Ai nghe bằng nửa lòng mình,

Thì câu thật nhẹ hóa thành gió bay.

Ai nghe bằng nỗi đắng cay,

Thì câu vô tội cũng đầy phong ba.

Một đời biết mở lòng ra,

Nghe câu thật nhẹ như là tiếng kinh.

Một đời biết lắng trong mình,

Thấy trăng hiền sáng giữa nghìn bóng đêm.

Nghe xong, ta hiểu ta thêm:

Người thương ta nhất là người nói thẳng.

Cửa tâm mở một lần, sáng –

Gặp câu thật cũng hóa thành hoa.