(Viết tặng đoàn Thất Bảo – 17 hành giả trên đường trở về nguồn sáng)

Giữa đất Ấn Độ cổ kính, sông Hằng (Ganga) chảy miệt mài từ dãy tuyết sơn Himalaya, như một mạch sinh linh không bao giờ cạn.

Từ hàng ngàn năm nay, con sông ấy là biểu tượng của sự sống, của thanh tẩy và niềm tin thiêng liêng.

Nhưng đối với người con Phật, sông Hằng còn là biểu tượng của tâm – dòng nước vô tận của luân hồi và cũng là dòng chảy hướng về giải thoát.

Ý nghĩa sông Hằng trong Phật giáo

Đức Thế Tôn từng nhiều lần nhắc đến sông Hằng trong các bài kinh:

Ngài nói, “Số chúng sinh trôi lăn trong luân hồi còn nhiều hơn cát sông Hằng.”

Và cũng nói, “Dòng nước ấy, nếu được chuyển hóa bởi chánh niệm, sẽ thành dòng suối của Niết Bàn.”

Sông Hằng, vì thế, là tấm gương phản chiếu hai mặt của đời sống:

Một bên là vô minh, dòng chảy bất tận của sinh – tử – khổ đau.

Một bên là trí tuệ, dòng tịnh lưu chảy về biển lớn giác ngộ.

Nhìn dòng nước mênh mông, ta thấy rõ sự vô thường:

Không một giọt nước nào đứng yên, như không một sát-na nào của đời sống có thể níu giữ.

Đó là bài học về vô ngã, về buông xả, và về sự trôi đi của thời gian.

Bài học thiền cho đoàn Thất Bảo

Khi 17 người con Phật đứng bên bờ sông Hằng, trong khoảnh khắc đó – không chỉ là chiêm ngưỡng cảnh đẹp, mà là đối diện chính mình.

Mỗi người đều là một giọt nước trong dòng Hằng bao la.

Nếu còn chấp ngã, giọt nước ấy sẽ va đập, nổi trôi, khổ lụy.

Nhưng nếu biết hòa mình vào đại dương của từ bi – giọt nước ấy trở thành phần của biển giác ngộ.

Vì vậy, hành hương đến sông Hằng là hành trình thiền quán trong tĩnh lặng:

Nhìn dòng sông, quán vô thường – để thấy mọi thứ đều thay đổi.

Nhìn bờ bên kia, quán duyên khởi – để hiểu chẳng có gì tồn tại độc lập.

Nhìn ánh nắng phản chiếu trên nước, quán vô ngã – để thấy tâm sáng chiếu, nhưng không vướng vào hình tướng.

Sau khi trở về từ sông Hằng, mỗi người trong đoàn Thất Bảo có thể thực hành tinh thần của dòng nước qua ba điều:

1. Học như sông – luôn chảy, luôn mới:

Đừng để tri thức hay kinh nghiệm làm tâm ta khô cứng.

Người có trí luôn học từ mọi hoàn cảnh – như nước tìm đường đi qua đá.

2. Sống như sông – biết buông, biết đi:

Khi gặp khổ đau hay nghịch cảnh, hãy nhớ: “Nước không tranh với đá, nhưng rồi cũng đi qua được.”

Tâm an là khi ta không cố chấp.

3. Thương như sông – lan tỏa từ bi:

Sông Hằng không chọn ai để chảy qua – người lành hay kẻ dữ, sông vẫn ôm vào lòng.

Đó là tinh thần từ bi vô điều kiện, điều mà người hành hương cần đem vào cuộc sống sau chuyến đi.

Dòng sông trong tâm

Sông Hằng ngoài kia là dòng nước của đất trời,

Còn sông Hằng trong tâm là dòng chảy của nhận thức và giác ngộ.

Nếu mỗi ngày ta biết soi lại mình, biết tịnh tâm giữa ồn ào, thì ngay trong thành phố, ngay trong công việc, ngay giữa chợ đời – sông Hằng vẫn đang chảy.

Khi ấy, mỗi hơi thở là một làn nước mát, mỗi nụ cười là một đoá sen nở giữa dòng sinh tử.

Đó chính là ý nghĩa sâu thẳm nhất của hành hương – không phải đi tìm Phật ở đâu xa, mà là đánh thức dòng sông Phật trong chính tâm mình.

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

Kính dâng bài viết này đến đoàn Thất Bảo – mười bảy người đồng nguyện, cùng hành hương, cùng tỉnh thức giữa dòng đời đang chảy.

Từ non tuyết trắng trôi xa,

Sông Hằng uốn khúc chan hòa cõi nhân.

Ngàn năm nước vẫn trong ngần,

Như tâm Bồ Tát lặng ngăn bụi đời.

Đoàn Thất Bảo mười bảy người,

Đến bên bờ ấy – nghe lời gió xưa.

Phật từng giảng giữa sớm trưa,

Rằng trong hạt cát cũng thừa vô minh.

Dòng sông như kiếp nhân sinh,

Chảy đi chẳng nghỉ, chảy mình vô biên.

Ai mang tâm chấp đảo điên,

Khổ theo nước đục giữa miền luân lưu.

Ai mang tâm sáng nhiệm mầu,

Thì nghe nước hát – như câu Pháp thiền.

Một hơi thở, một bình yên,

Một giọt nước nhỏ cũng liền đại dương.

Sông Hằng chẳng hẹn vô thường,

Nhưng trong dòng chảy – tỏ tường đạo tâm.

Nước trôi đâu mất bao năm,

Chỉ tâm tỉnh thức – trăng rằm vẫn soi.

Về đây cát ấm bờ trôi,

Tay chắp niệm Phật – lòng thôi rối phiền.

Nguyện mang từ bi làm duyên,

Sống như sông chảy an nhiên mỗi ngày.