Các bạn thân mến

Hôm nay chúng ta hãy nói về những lời của Đức Phật dạy, là làm sao con người của chúng ta đây, có thể chuyển hóa được sự phiền giận. Vẫn biết theo đạo Phật của chúng ta, cái phiền não sẽ làm cho chúng ta đau khổ. Và những cơn sân giận sẽ tạo nghiệp, tổn phước báu cho chúng ta. Do đó mà khi tu tập, trên con đường đi đến chỗ có được sự bình an, mỗi người chúng ta phải hiểu làm sao chúng ta có thể chuyển hóa được sự phiền giận trong người mình.

Thực ra chúng ta có thể nói thật rõ Phật giáo là một nghệ thuật sống, không khác gì nghệ thuật trang trí nội thất, hoặc nghệ thuật cắm hoa… Các bạn yêu thích hoa, nếu chúng ta biết cắm hoa, trang điểm căn phòng của mình, trang điểm ngôi nhà của mình, hoặc vào dịp lễ lớn như tết, chúng ta trang điểm bàn thờ, trang điểm hoa, bông trái, chúng ta gội rửa và làm cho nhà được mới, đẹp để đón Xuân.

Bản thân con người chúng ta cũng như vậy, căn nhà của thân tâm chúng ta, cũng phải tẩy rửa, phải lau chùi, phải làm mới, và phải trang trí lại cho đẹp, để đón niềm vui tới cho cuộc đời. Niềm vui tới cho ta, niềm vui tới cho người, khởi được từ ngay tâm của chúng ta, nó sẽ chuyển hóa phiền giận.

Các bạn thân mến, Đức Phật, đấng giác ngộ, ngài hiểu tận tường, chi tiết phương pháp làm sao để chuyển hóa phiền giận trong chúng ta. Chúng ta cầu hạnh phúc không phải là tới chùa chiền, cao sơn, những vùng xa xôi, hẻo lánh, có những bậc cao tăng chứng đắc, để cầu nguyện, van xin, thỉnh các ngài ban cho sự bình an và hạnh phúc. Điều đó không thể có. Bởi đạo mà đức Phật dạy cho chúng ta là con đường mà ngài nhận thật là rõ rằng trong mỗi chúng ta, niềm vui, bình an tới cũng từ trong trái tim và cái tâm. Bất hạnh, phiền não, đau khổ cũng tới từ cái tâm. Vạn sự ở trên đời, vui hay buồn, sướng hay khổ đều do tâm. Không phải do ai tạo ra. Tâm của ta tương tác với chính mình tạo ra hạnh phúc bình an, hay đau khổ và phiền não. Tâm của ta tương tác với mọi người trong cuộc sống tạo ra hạnh phúc, bình an, hay đau khổ và phiền não. Tâm là đầu mối của niềm vui, bình an và cũng là sự gây ra phiền não, đau khổ.

Các bạn, có 5 cách Đức Thế Tôn truyền dạy cho chúng ta để chúng ta phải luôn quán chiếu. Phải luôn quán chiếu để nhìn thấy 5 điều kiện có ở nơi ta, 5 điều mà tâm ta đang sử dụng, 5 điều mà ta đang hành xử trong cuộc sống, chúng ta phải nhìn rõ được mình. Phải nhìn rõ 5 điều ta đang tương ưng hành động mỗi ngày, để giúp cho chúng ta đoạn diệt và chuyển hóa được phiền giận. Khi các bạn đoạn diệt và chuyển hóa được phiền giận, các bạn luôn vui và hạnh phúc.

Đạo phật, tu là để sửa, sửa để an vui và hạnh phúc, sửa để cho mình không đau khổ và phiền não. Sửa để cho những người sống gần gũi với ta, cũng như chúng ta, luôn có hạnh phúc. Cách mà chuyển hóa phiền giận đầu tiên là chúng ta phải quán chiếu. Trong con người của chúng ta, có ba điều luôn tạo ra nghiệp lành và nghiệp dữ. Đó là hành động, lời nói, và ý nghĩ ở trong tâm. Chúng ta vẫn biết, nghiệp tạo ra từ thân ngữ ý. Mình hay nói đơn giản là từ hành động, từ lời nói, và từ suy nghĩ của chúng ta. Ba điều này tạo ra nghiệp.

Có nhiều người nói suy nghĩ mà chưa hành động là chưa tạo ra nghiệp. Đúng, khi chúng ta suy nghĩ sai, chúng ta chưa tạo ra nghiệp cho người khác tương ưng. Nhưng chúng ta đã tạo ra nghiệp, cái phiền nhiệt trong tâm của chúng ta. Các bạn cứ thử nghĩ đi, khi các bạn suy nghĩ những điều sai trái về người khác hay về một điều gì đó. Người kia không cảm giác được bởi nó chưa thành hành động, chưa thành lời nói. Nhưng trong trái tim của ta, trong lồng ngực của ta, trong con người của ta tăng cái nhiệt phiền não tạo ra sự khổ, và chính ta đang dằn vặt thân tâm của mình, tạo khổ cho ta. Nếu như suy nghĩ đó vượt ra ngoài, thành lời nói và hành động, thì ôi thôi biết bao nhiêu thứ phiền sẽ tạo ra giữa ta và người.

Trở lại với 5 cách Đức Phật dạy chúng ta quán chiếu để chuyển hóa phiền giận.  Chúng ta nhìn vào ta thử coi. Cách thứ nhất, ta phải nhìn và nhận ra rằng một là ta có hành động dễ thương, nhưng lời nói của chúng ta, và suy nghĩ của chúng ta không dễ thương. Có nghĩa là ta có hành động yêu thương con người, san sẻ với mọi người, ta có những hành động kính trọng cha mẹ, quý báu mọi người, nhưng lời nói của chúng ta thì có vẻ hơi thô, hoặc là tư tưởng của chúng ta không đồng bộ với hành động. Nhưng ít nhất mọi hành động của chúng ta đều thể hiện được cái đẹp.

Khi chúng ta phát hiện rằng lời nói suy nghĩ chưa đúng, chưa dễ thương mà ta có hành động dễ thương thì trong trường hợp này, Đức Phật khuyên bảo chúng ta, nếu người muốn tăng trưởng trí tuệ, thì chúng ta nên quán chiếu hành động dễ thương của ta thường xuyên, để hành động dễ thương đó tăng trưởng, mà ảnh hưởng tới lời nói dễ thương, ảnh hưởng tới suy nghĩ dễ thương sau này. 

Mặc dù hiện tại ta chỉ có hành động dễ thương mà thôi, còn lời nói và suy nghĩ của ta hoàn toàn không tốt. Không sao, chỉ cần khi phát hiện ra ta có lời nói dễ thương, ta quán chiếu nuôi dưỡng nó.  Thì đó là cách chúng ta chuyển hóa và đoạn diệt được phiền giận. Những ai hay giận, mình hay cau có, khi cau có, mình mau già. Cho nên các bạn nhớ hãy quán chiếu nếu mình thấy rằng chúng ta có hành động dễ thương, hành động bác ái, hành động thương người, như chúng ta làm từ thiện, như chúng ta luôn giúp người, chúng ta biết giúp đỡ những kẻ già, người neo đơn, người bệnh hoạn, trẻ mồ côi, rồi những kẻ vô gia cư. Đó cũng là những hành động tuyệt vời rồi.  Cứ tập trung vào hành động đó đi, dù lời nói của các bạn chưa ăn khớp với hành động, dù tư tưởng của bạn chưa ăn khớp cũng không sao. Chỉ cần chú trọng vào hành động đó, bạn nuôi dưỡng hành động dễ thương đó, thì phiền giận trong lòng của các bạn sẽ bị đoạn diệt, chuyển hóa, và sẽ tăng trưởng được niềm vui cho mình và mọi người.

Cái thứ hai, là nếu bạn không có được hành động dễ thương, và không có suy nghĩ dễ thương, nhưng bạn là người luôn luôn biết ăn nói dễ thương, đó là điều tốt rồi. Lời nói dễ thương, nhưng hành động lại cục mịch, tư duy lại không đúng. Không sao, ba cái này bạn chỉ cần phát hiện một cái là lời nói của bạn dễ thương, thì bạn tăng trưởng nuôi dưỡng, tiếp cận với mọi người, trên cũng như dưới, trong gia đình cũng như bên ngoài, bằng những lời nói dễ thương như vậy thường xuyên, và lấy lời nói dễ thương đó làm trung tâm, làm mầm sống nuôi dưỡng cuộc đời của các bạn. Thì tất cả mọi phiền giận của các bạn và của mọi người sẽ được chuyển hoá, được đoạn diệt. Và bạn sẽ tăng trưởng phước báu trong những ngôn từ, ái ngữ dễ thương hợp với mọi người. Các bạn, đó là pháp thứ hai chúng ta nên nhớ.

Còn nếu như bạn lại không có lời nói dễ thương, hành động cũng không dễ thương, nhưng bạn lại có một cách suy nghĩ thật là tốt đẹp đối với mọi người, dễ thương đối với mọi người, thì đó là sự tuyệt vời. Bởi suy nghĩ luôn luôn đứng đầu, đứng trước hành động và lời nói. Bạn không có được những hành động tốt đẹp dễ thương, hành động của bạn cục mịch, dễ gây sự tức giận cho người khác. Bạn không có những lời ái ngữ, tạo ra sự gắn kết và gần gũi với nhau. Không sao. Nhưng bạn có cái tâm luôn luôn suy nghĩ tốt về mọi người. Và cái tâm đó tăng trưởng được sức mạnh của nội lực, tạo ra sự hài hòa trong tâm lan tỏa. Quán chiếu cái tâm đó ngay. Cái tâm tốt đó cần phải được nuôi dưỡng và quán chiếu. Bạn sẽ chuyển hóa được phiền giận.

Các bạn thân mến, đó là ba cách đầu tiên bạn đã nghe. Một là các bạn phải phát hiện ra rằng bạn có hành động dễ thương. Hai là phải phát hiện ra mình có lời nói dễ thương. Ba là phát hiện ra tư tưởng tốt đẹp dễ thương. Một trong ba cái này bạn có, bạn nuôi dưỡng nó, thì mọi sự phiền giận sẽ đoạn diệt.

Cái thứ tư, bạn sẽ là người được tôn kính nếu như bạn phát hiện ra lời nói của bạn cũng dễ thương, tư tưởng, suy nghĩ của bạn cũng dễ thương, phù hợp và lại có hành động tốt đẹp. Thì chẳng khác gì như bạn có cả ba bông hoa. Bông hoa đẹp từ tư tưởng, từ lời nói, hành động đều nở hoa đẹp như đóa sen. Điều đó thì tuyệt vời quá rồi. Nếu phát hiện ra cả ba cái từ thân khẩu ý, từ tư tưởng, lời nói và việc làm của các bạn, hành động của các bạn đều tốt, thì bạn đã là người bước lên bậc thềm đi vào sự hạnh phúc, không còn phiền giận nữa đâu. Chỉ có một trong 3 cái, tư tưởng tốt, hay lời nói tốt dễ thương, hay hành động dễ thương thì đã được rồi. Nhưng bạn có cả ba cái đều tốt thì thật là tuyệt vời. Nuôi dưỡng điều đó, bạn từ từ thong dong tự tại, phiền giận sẽ tan hết không còn. Và cửa niết bàn mở để đón các bạn vào.

Điều thứ năm là điều chúng ta cần phải chú ý. Nếu như bạn hoàn toàn không có lời nói tốt, không có hành động dễ thương và rồi tư tưởng suy nghĩ của bạn hoàn toàn xấu. Nghĩa là ba mặt từ thân ngữ ý, lời nói, suy nghĩ, hành động đều xấu, cũng không sao, vậy cũng không sao. Bởi vì Phật thật là tuyệt vời, phật ứng dụng được pháp quán chiếu. Bạn chỉ cần nhận thức ra, nhận biết ra rằng tôi nói không dễ thương, tôi hành động không dễ thương, tôi suy nghĩ không dễ thương, luôn luôn tạo nghiệp. Chỉ cần biết rằng mình không dễ thương từ thân ngữ ý, không làm đúng từ thân ngữ ý, quán chiếu sâu sắc, thẩm nhập được tánh biết đó, cũng tăng trưởng được phước báu.

Đây là 5 điều để chúng ta đoạn trừ phiền giận. Nếu các bạn không để ý được năm điều này, ứng dụng vào, tức là các bạn không phát triển được tánh biết và tánh thấy, thì các bạn luôn luôn phiền giận, tổn phước cho các bạn, và thọ mạng của các bạn thật là ngắn. Các bạn phải thấy và biết được, một là hành động dễ thương, hoặc là lời nói dễ thương, hoặc là tâm địa của các bạn dễ thương, hoặc là cả ba lời nói hành động và tâm địa đều dễ thương, hoặc là cả ba lời nói hành động và tâm địa không dễ thương. Phải biết, phải thấy được để quán chiếu tăng trưởng. Nếu làm được điều đó bạn luôn hạnh phúc.

Cho nên để các bạn có thể diệt trừ được phiền giận, để khích lệ các bạn sống tốt đẹp hơn, các bạn nhớ như vầy:

Biết vậy tôi mỉm cười
Quay về tâm ý mình 
Từ quán không buông lơi

Các bạn, chúng ta nhớ như vậy.

 Biết vậy tôi mỉm cười khi thức dậy
 Biết vậy tôi mỉm cười khi giao tế 

Biết vậy tôi mỉm cười và quay về tâm ý tịch tĩnh, để thấy và biết được tôi có lời nói dễ thương, hoặc hành động dễ thương, hoặc tư tưởng dễ thương, hoặc cả ba cái lời nói, hành động, tư tưởng đều dễ thương, hoặc là cả ba cái đều không dễ thương. Nhưng mà phải biết, biết để mỉm cười, biết để nuôi dưỡng, quay về với tâm ý mình, để chúng ta bắt đầu quán tâm từ, không buông lơi, ta sẽ là người đi tới sự hạnh phúc.

Các bạn thân mến. Hãy thực tập 5 cách quán chiếu này, để chúng ta chuyển hóa phiền giận. Để gương mặt được sáng, ánh mắt lung linh, nụ cười được tươi, và luôn luôn là người đẹp, dễ thương nhất trong cuộc đời của chúng ta.

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

Mu A Mu Sa